برای داشتن استخری سالم و با آب تمیز، نگهداری سیستم پمپاژ و فیلتراسیون استخر بسیار مهم می باشد. این سیستم که شامل پمپ‌ها، فیلترها و شیرآلات است وظیفه دارد آب را به‌صورت مداوم تصفیه و در استخر به گردش درآورد. ولی آیا می‌دانید چگونه می‌توان این تجهیزات را به‌خوبی نگهداری کرد تا دچار عیب و ایراد نشوند؟ با چه روش‌هایی می‌توان عمر مفید این دستگاه‌ها را افزایش داد و کیفیت آب را در وضعیت مناسبی نگه داشت؟ در این نوشته نکات کاربردی و مهمی را درباره مراقبت از این سیستم‌ها بیان می کنیم تا بتوانید با خیالی راحت از شنا کردن در آبی شفاف و سالم لذت ببرید.
سیستم پمپاژ و فیلتراسیون استخر چیست؟
در هر استخری، برای آن که آب در حال گردش، همواره پاکیزه و بهداشتی باقی بماند، استفاده از سامانه ای به نام سیستم پمپاژ و فیلتراسیون ضروری می باشد. این مجموعه که از اجزای فنی مختلفی تشکیل شده، وظیفه اش تصفیه آب آلوده، زدودن مواد معلق و بازگرداندن آب تمیز به داخل استخر است. در واقع این سیستم بخش فوق العاده مهم تأسیسات آبی محسوب می‌شود و با جریان مستمر آب، به حفظ شفافیت و سلامت آن کمک چشمگیری می کند.
اجزای اصلی سیستم پمپاژ و فیلتراسیون استخر
سیستم پمپاژ و فیلتراسیون استخر از چهار بخش تشکیل شده که با همکاری هم، جریان مداوم آب و پاک سازی آن را ممکن می سازند. پمپ استخر یکی از اجزای این مجموعه است. پمپ وظیفه دارد آب را از داخل استخر جمع آوری نماید و به سمت فیلتر هدایت کند. فیلتر بخش دیگر سیستم به شمار می‌آید که ذرات ریز، آلودگی ها و ناخالصی ها را از آب جدا می کند. فیلترها در انواع مختلفی مانند شنی، کارتریجی و دیاتومه ای ساخته می شوند و بسته به نیاز استخر انتخاب و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یکی دیگر از اجزا شیر چند حالته می باشد. این شیر مسیر حرکت آب را تنظیم می کند و امکان انجام کارهایی مانند شست وشوی معکوس (بک واش) یا تخلیه آب را فراهم می سازد. لوله کشی و اتصالات هم در این سیستم قرار دارند که آب را بین اجزای مختلف جا به جا می کنند.
برنامه ریزی منظم برای نگهداری سیستم پمپاژ
برای اینکه سیستم پمپاژ استخر همیشه عملکرد خوبی داشته باشد و دچار خرابی یا کاهش کارایی نشود، لازم است برنامه‌ای منظم و دقیق برای نگهداری آن تهیه و اجرا شود. این برنامه باید همه بخش‌های دستگاه را در بر بگیرد؛ از بررسی مداوم قطعات مکانیکی و الکتریکی گرفته تا تمیزکاری دوره‌ای و شناسایی زودهنگام مشکلات احتمالی. اگر این کار به صورت منظم و هدفمند انجام پذیرد، عمر تجهیزات بیشتر می‌شود و از توقف در فرآیند تصفیه و گردش آب جلوگیری خواهد شد.
بررسی روزانه، هفتگی و ماهانه پمپ
بررسی پمپ استخر در بازه های زمانی مشخص، یکی از مهم ترین گام ها برای جلوگیری از کاهش کارایی آن به شمار می آید. بازدیدهای روزانه، معمولاً شامل گوش سپردن به صدای پمپ، کنترل نشتی ها و اطمینان از وضعیت ظاهری دستگاه است. در طول هفته، تمیز کردن سبد استرینر و بررسی جریان تهویه در اطراف موتور از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چون تجمع زباله و عدم تهویه مناسب می تواند به مرور عملکرد سیستم را مختل سازد.
اما در بازه های ماهانه رسیدگی عمیق تری نیاز است؛ مانند بررسی کامل آب بندها، سلامت یاتاقان ها، تمیز کردن بدنه و محفظه داخلی پمپ و در صورت لزوم روغن کاری بخش های متحرک.
اصول نگهداری از فیلتر استخر
یکی از اصول نگهداری از فیلتر استخر بررسی منظم فشار آن است تا اگر فشار بالا رفت، بک واش انجام گیرد. تمیز کردن منظم فیلتر (بر اساس نوع آن) از تجمع ذرات جلوگیری می کند و مانع از افت عملکرد آن می شود. فیلترهای کارتریجی باید به طور منظم شسته یا تعویض شوند و در فیلترهای شنی، تعویض شن پس از چند سال سبب بهبود عملکرد سیستم خواهد شد. باید به نشتی های احتمالی در اطراف محفظه فیلتر و اتصالات آن نیز توجه بالایی داشته باشید. در فصل زمستان، جلوگیری از یخ زدگی فیلترها برای محافظت از آن ها در برابر آسیب ها بسیار ضروری و مهم می‌باشد.
بررسی و نگهداری سیستم لوله‌کشی و شیرآلات
برای حفظ سلامت سیستم لوله کشی استخر، بازرسی منظم تمام بخش ها اهمیت زیادی دارد و این بررسی‌ها به شرح زیر اند:
- بررسی نشتی ها: لوله ها و اتصالات باید به طور منظم بررسی شوند تا از بروز ترک یا نشتی جلوگیری شود.
- تمیز کردن داخلی لوله ها: رسوبات و جلبک ها ممکن است جریان آب را کاهش دهند، بنابراین باید از مواد تمیزکننده استاندارد یا جریان برگشتی آب به طور منظم استفاده کرد.
- روان سازی شیرآلات: برای عملکرد صحیح شیرآلات، باید از گریس مخصوصی برای روان سازی قطعات داخلی استفاده شود تا از گیر کردن یا خشک شدن آن ها جلوگیری به عمل آید.
- اطمینان از عملکرد صحیح شیرها: باید به طور مرتب عملکرد شیرهای کنترل و قطع و وصل تست شود تا این اطمینان به وجود آید که در مواقع نیاز به درستی عمل می کنند.
- بررسی وضعیت عایق کاری: در مناطقی با تغییرات دمایی شدید، باید از عایق بودن لوله ها و شیرها اطمینان حاصل کرد تا از ترک خوردگی یا یخ زدگی جلوگیری شود.
- رسیدگی به زنگ زدگی و خوردگی: در بخش هایی که از فلز استفاده شده بایستی خوردگی ها سریعاً ترمیم شوند و از پوشش های ضد زنگ برای جلوگیری از آسیب بیشتر استفاده شود.
اجرای منظم این اقدامات عمر مفید سیستم لوله کشی را افزایش داده و هزینه های تعمیرات را به طرز چشمگیری کاهش می دهد.
عوامل مؤثر بر عملکرد سیستم پمپاژ و فیلتراسیون
سیستم پمپاژ و فیلتراسیون نقش مهمی در کیفیت آب استخر ایفا می کند و عوامل زیر تاثیر زیادی بر کارایی آن دارند:
- قدرت و ظرفیت پمپ: انتخاب پمپی با قدرت مناسب برای جابجایی حجم کافی آب اهمیت بالایی دارد. پمپی با قدرت ناکافی نمی‌تواند به درستی آب را به گردش درآورد و این امر می‌تواند به عملکرد ضعیف فیلتر و کاهش کیفیت آب منجر شود.
- نوع فیلتر: فیلترهای مختلف از جمله فیلترهای شنی، کارتریجی و دیاتومه‌ای هرکدام ویژگی‌ها و محدودیت‌های خاصی را دارا اند. انتخاب نوع مناسب فیلتر باید بر اساس نیازهای استخر در تصفیه آب انجام شود.
- زمان‌بندی عملکرد پمپ: مدت زمانی که پمپ باید فعال باشد تاثیر زیادی بر کیفیت آب و جلوگیری از رشد جلبک‌ها دارد. تنظیم دقیق زمان‌بندی پمپ نه تنها به تمیزی آب کمک می‌کند، بلکه باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود.
- موقعیت نصب تجهیزات: نصب صحیح پمپ و فیلتر خصوصاً از نظر جلوگیری از قرارگیری در معرض نور مستقیم خورشید یا رطوبت زیاد، می‌تواند عمر مفید تجهیزات را بهبود بخشیده و عملکرد آنها را بهینه کند.
- وضعیت لوله‌کشی: طراحی صحیح لوله‌کشی و عدم وجود نشتی یا انسداد در لوله‌ها برای حفظ فشار مناسب آب و جریان مطلوب ضروری است. مشکلاتی مانند گرفتگی یا نشتی می‌تواند منجر به کاهش فشار و افت کارایی سیستم فیلتراسیون شود.
- نگهداری منظم: مراقبت‌های دوره‌ای همچون پاکسازی فیلترها، روان‌سازی پمپ‌ها و بررسی سیستم برق‌رسانی به سیستم کمک می‌کند تا عملکرد بهینه خود را حفظ نماید و عمر تجهیزات افزایش یابد.
نکاتی کلیدی برای بهینه سازی عملکرد سیستم پمپاژ و فیلتر
از جمله نکات مهم و اساسی در جهت بهینه سازی عملکرد سیستم پمپاژ و فیلتر می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- پمپ و فیلتر می‌بایست متناسب با حجم آب و افت فشار انتخاب شوند تا بازده بهینه و مصرف انرژی کمی داشته باشیم.
- نگهداری منظم تجهیزات و پاکسازی فیلترها از ورود آلودگی‌ها جلوگیری کرده و عمر پمپ را افزایش خواهد داد.
- نصب تایمر و تنظیم فشار و سرعت پمپ از هدررفت انرژی و استهلاک زودهنگام سیستم پیشگیری می‌کند.
- چیدمان صحیح تجهیزات در موتورخانه با تهویه مناسب، فرآیند نگهداری را ساده و کارایی سیستم را افزایش می‌دهد.
- استفاده از روان کننده‌های مناسب و بازرسی‌های منظم به کاهش اصطکاک، سایش و خرابی‌های پرهزینه کمک بسیاری خواهد کرد.
خطاهای رایج در نگهداری سیستم پمپاژ و فیلتراسیون
خطاهای رایج نگهداری سیستم پمپاژ و فیلتراسیون عبارت اند از:
- استفاده از پمپ نامتناسب با ظرفیت استخر: پمپ هایی با توان کمتر یا بیشتر از حد نیاز، عملکرد سیستم تصفیه را مختل کرده و سبب افزایش مصرف انرژی یا کاهش کیفیت آب می شوند.
- راه اندازی پمپ بدون پر بودن از آب: پمپ های استخری نباید به صورت خشک راه اندازی شوند. در صورت نبود آب در حین راه اندازی، اجزای داخلی به ویژه مکانیکال سیل آسیب می بیند و احتمال خرابی بالا می رود. این مسئله به ویژه در پمپ های نصب شده در سطوح بالاتر از سطح استخر شایع تر است.
- عدم پاک سازی به موقع سبد موگیر پمپ: انباشته شدن آشغال، برگ و مو در سبد موگیر موجب کاهش جریان آب و افت کیفیت تصفیه می گردد. توصیه می کنیم سبد استرینر به صورت هفتگی یا در فصولی با برگ ریزی بالا، حتی بیشتر از یک بار در هفته تمیز شود.
- تنظیم نادرست مدت زمان روشن بودن پمپ: اگر پمپ کمتر از مدت لازم در طول روز فعال باشد، کیفیت آب کاهش می یابد و زمینه رشد جلبک فراهم می گردد. از سوی دیگر کارکرد بیش از حد آن نیز موجب افزایش هزینه و استهلاک تجهیزات خواهد شد. زمان بهینه کارکرد پمپ بر اساس حجم استخر و شرایط محیطی بین ۶ تا ۱۲ ساعت در شبانه روز است.
- عدم تعویض مکانیکال سیل هنگام تعویض الکتروموتور: تعویض الکتروموتور بدون جایگزینی مکانیکال سیل کهنه، احتمال نشت آب به موتور و خرابی مجدد را افزایش می دهد. حتی اگر ظاهر سیل سالم باشد، استفاده مجدد از آن منطقی نیست. این قطعه کوچک، نقش حائز اهمیتی در محافظت از موتور پمپ دارد.
چک لیست جامع نگهداری سیستم پمپاژ و فیلتراسیون
از جمله نکات مهم و اساسی در جهت بهینه سازی عملکرد سیستم پمپاژ و فیلتر می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- پمپ و فیلتر می‌بایست متناسب با حجم آب و افت فشار انتخاب شوند تا بازده بهینه و مصرف انرژی کمی داشته باشیم.
- نگهداری منظم تجهیزات و پاکسازی فیلترها از ورود آلودگی‌ها جلوگیری کرده و عمر پمپ را افزایش خواهد داد.
- نصب تایمر و تنظیم فشار و سرعت پمپ از هدررفت انرژی و استهلاک زودهنگام سیستم پیشگیری می‌کند.
- چیدمان صحیح تجهیزات در موتورخانه با تهویه مناسب، فرآیند نگهداری را ساده و کارایی سیستم را افزایش می‌دهد.
- استفاده از روان کننده‌های مناسب و بازرسی‌های منظم به کاهش اصطکاک، سایش و خرابی‌های پرهزینه کمک بسیاری خواهد کرد.
خطاهای رایج در نگهداری سیستم پمپاژ و فیلتراسیون
خطاهای رایج نگهداری سیستم پمپاژ و فیلتراسیون عبارت اند از:
- استفاده از پمپ نامتناسب با ظرفیت استخر: پمپ هایی با توان کمتر یا بیشتر از حد نیاز، عملکرد سیستم تصفیه را مختل کرده و سبب افزایش مصرف انرژی یا کاهش کیفیت آب می شوند.
- راه اندازی پمپ بدون پر بودن از آب: پمپ های استخری نباید به صورت خشک راه اندازی شوند. در صورت نبود آب در حین راه اندازی، اجزای داخلی به ویژه مکانیکال سیل آسیب می بیند و احتمال خرابی بالا می رود. این مسئله به ویژه در پمپ های نصب شده در سطوح بالاتر از سطح استخر شایع تر است.
- عدم پاک سازی به موقع سبد موگیر پمپ: انباشته شدن آشغال، برگ و مو در سبد موگیر موجب کاهش جریان آب و افت کیفیت تصفیه می گردد. توصیه می کنیم سبد استرینر به صورت هفتگی یا در فصولی با برگ ریزی بالا، حتی بیشتر از یک بار در هفته تمیز شود.
- تنظیم نادرست مدت زمان روشن بودن پمپ: اگر پمپ کمتر از مدت لازم در طول روز فعال باشد، کیفیت آب کاهش می یابد و زمینه رشد جلبک فراهم می گردد. از سوی دیگر کارکرد بیش از حد آن نیز موجب افزایش هزینه و استهلاک تجهیزات خواهد شد. زمان بهینه کارکرد پمپ بر اساس حجم استخر و شرایط محیطی بین ۶ تا ۱۲ ساعت در شبانه روز است.
- عدم تعویض مکانیکال سیل هنگام تعویض الکتروموتور: تعویض الکتروموتور بدون جایگزینی مکانیکال سیل کهنه، احتمال نشت آب به موتور و خرابی مجدد را افزایش می دهد. حتی اگر ظاهر سیل سالم باشد، استفاده مجدد از آن منطقی نیست. این قطعه کوچک، نقش حائز اهمیتی در محافظت از موتور پمپ دارد.
چک لیست جامع نگهداری سیستم پمپاژ و فیلتراسیون
در این بخش لیستی جامع از مواردی که می بایستی در نگهداری سیستم پمپاژ فیلتراسیون استخر رعایت نمایید را تهیه کرده ایم و در اختیار شما عزیزان قرار داده ایم.
- هر روز ظاهر پمپ و تجهیزات فیلتراسیون را بررسی کنید تا نشتی یا آسیب‌های احتمالی زودتر شناسایی شوند.
- هر شش ماه یا سالی یک بار شفت، بلبرینگ و قاب یاتاقان را برای تشخیص خوردگی یا ترک بررسی کنید.
- فشار و دبی آب سیستم فیلتراسیون را به‌طور منظم اندازه‌گیری کنید تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید
- اگر رسوبی در لوله‌ها یا فیلترها مشاهده کردید، آنها را با اسیدشویی یا روش مناسب دیگر پاکسازی کنید.
- تابلو برق و کنتاکتورها را سرویس کنید تا از وجود گردوغبار، رطوبت یا نقص عملکرد جلوگیری شود.
- آببندها، پروانه و واشرها را بازبینی نمایید و در صورت مشاهده هرگونه خرابی، آنها را تعویض کنید.
- دمای محیط اطراف پمپ و تهویه مناسب آن را کنترل کنید تا از داغ شدن بیش از حدش جلوگیری شود.
- عملکرد فیلترها را هفتگی یا ماهانه بررسی و در صورت نیاز، شستشو یا تعویض شان را انجام دهید.
- به صدای پمپ هنگام کار گوش دهید تا اگر صدای غیرعادی شنیدید، سریعاً علتش را بررسی کنید.
- هر هفته سبد استرینر را تمیز کنید تا از انسداد و فشار بیش از حد به پمپ جلوگیری به عمل آید.
- سیم کشی ها و اتصالات الکتریکی را از نظر سلامت، شل شدگی یا سوختگی کنترل کنید.
- پیش از شروع فصل سرما، آب سیستم را کاملاً تخلیه کنید تا از یخ زدگی جلوگیری شود.
- تمامی فعالیت های نگهداری را با تاریخ و جزئیات در دفترچه مخصوص ثبت کنید.
- به‌صورت ماهانه یا فصلی، یاتاقان‌ها و قطعات متحرک پمپ را روغن‌کاری نمایید.
- پارامتر های کیفیت آب مثل pH، کلر و کدورت را به‌طور منظم بررسی کنید.
- هنگام انجام سرویس، تمام نکات ایمنی را رعایت کرده و برق را قطع نمایید.
سخن پایانی
نگهداری سیستم پمپاژ و فیلتراسیون استخر به شکل اصولی کلید اصلی حفظ سلامت، ایمنی و شفافیت آب آن و همچنین طول عمر و کارایی تجهیزات فنی است. این سیستم که همچون شریان حیاتی تاسیسات استخر عمل می‌کند، برای عملکرد مناسبش نیازمند هماهنگی دقیقی میان اجزای مختلفی نظیر پمپ، فیلتر، شیرآلات و لوله‌کشی است. اجرای برنامه‌ریزی منظم، بازرسی‌های مکرر، پاکسازی به موقع و پایش پیوسته تمامی بخش‌های این سیستم تأثیر زیادی در جلوگیری از فرسایش زودرس و کاهش هزینه‌های نگهداری دارد. علاوه بر آن انتخاب تجهیزات متناسب با ظرفیت و شرایط محیطی، رعایت اصول فنی در هنگام نصب و استفاده از لوازم استاندارد موجب بهبود کارایی و کاهش مشکلات اجرایی می شود. فراموش نکنید که بی‌توجهی به این موارد هم می‌تواند بر کیفیت آب و راحتی شناگران تاثیر منفی بگذارد و هم به خسارات مالی زیادی منجر خواهد شد.
